105 wydarzeń, które zmieniły futbol. Wieczny Diego i rozszalały Zizou [MIEJSCA 60-46]
Kiedy afera goni aferę, czyli bunt w Malente, śledztwo w FIFA, szejk przerywa mecz, żona blokuje karierę i Maradona w kilku odsłonach.
Zbigniew Mucha
60. Szejkowie na boisku
Ale nie dosłownie, choć… i tak się zdarzało. Od dawna bogaci Arabowie chcieli mieć coś do powiedzenia w futbolu. Na MŚ ’82 prezydent kuwejckiej federacji, szejk Fahad Al-Ahmad Al-Sabah, wtargnął na boisko w trakcie meczu z Francją i zażądał anulowania bramki. Radziecki sędzia przychylił się do jego prośby, za co został zdyskwalifikowany przez FIFA. Tak naprawdę jednak szejkowie zmienili futbol dopiero w XXI wieku. Znudziło im się wydawanie pieniędzy na odrzutowce, zaczęli kupować sobie kluby i tak narodziły się potęgi Manchesteru City i Paris Saint-Germain, zmieniając piłkarską mapę w Anglii i we Francji.
59. FIFA-gate
Tam, gdzie krążą wielkie pieniądze, zawsze istnieje ryzyko przestępstwa. Nikt jednak nie spodziewał się, że śledztwo – nawet z udziałem FBI – dotyczące korupcji w FIFA i UEFA zatoczy takie kręgi i wymiecie z funkcji przewodniczących Joseph Blattera i Michela Platiniego, który typowany był jako następca Blattera na stanowisku szefa FIFA, oraz wielu działaczy wysokiego szczebla. Ponad dwa lata temu Reuters podał, że Blatter i Platini zostali oczyszczeni przez szwajcarski sąd z zarzutów korupcyjnych.
58. Jak słupy reklamowe
Zawodowstwo wśród piłkarzy najwcześniej wprowadzono w Anglii, już w 1885 roku, ale mężczyźni ganiający za szmacianką zarabiali nie więcej od robotnika na East Endzie. Dziś stanowią kastę, klasę wybraną. Ich zarobki zostały uwolnione, a złożyło się na to wiele przyczyn. W związku z tym, że osiągnęli w społeczeństwie status celebrytów ich gaże zostały zwielokrotnione dzięki kontraktom reklamowym. Najlepsi wyciągają w ten sposób kilkadziesiąt milionów euro rocznie, a lata temu taki Beckenbauer za reklamowanie produktów Knorra mógł liczyć raptem na 12 tysięcy marek…
57. Noc w Malente
Włosi za zdobycie tytułu w 1974 roku mieli obiecane 120 tysięcy marek na głowę, Holendrzy – 100 tysięcy, a główni faworyci Niemcy – zaledwie 30 tysięcy. Na wieść o decyzji DFB, na dzień przed startem Weltmeisterschaft, kadra RFN podniosła bunt. Breitner się spakował, selekcjoner Helmut Schoen chciał wszystkich odesłać do domu i wystawić rezerwy. To była długa, hotelowa noc… Bieganina po korytarzach, dyskusje i krzyki. Drużyna wysłała Beckenbauera na negocjacje do władz związku. Zamknął się w pokoju i wisiał na słuchawce telefonu. Rozmawiał z szefem związku. Piłkarze chcieli 75 tysięcy, usłyszeli: 70. Połowa była za, połowa przeciw. Skandal wisiał na włosku. Franz, jako kapitan, powiedział: zgoda. Następnego dnia rozpoczęły się mistrzostwa, zakończyły ponad trzy tygodnie później. RFN została mistrzem świata.
56. Kara z 11 metrów
Nie ma sensu przypominać, czy i w jaki sposób rzuty karne wpłynęły na historię futbolu, bo odpowiedź jest oczywista. Przypomnijmy tylko: 1890 – wymyślono strzał z 11 metrów, 1905 – bramkarz nie mógł przed strzałem wychodzić z bramki, 1912 – Brytyjczycy na igrzyskach odmówili wykonywania karnych jako rozwiązania niehonorowego, 1968 – o tym, że Włosi awansują do finału ME, zadecydował rzut monetą. Pierwszy i ostatni raz na mistrzostwach. Od tej pory wprowadzono przepis o serii rzutów karnych. I od tej pory zaczęły się dramaty…
55. Nauka zmienia prawie wszystko
Okazuje się, że nawet analiza matematyczno-statystyczna może wpływać na piłkarskie wydarzenia. Badania hiszpańskiego ekonomisty Ignacio Palaciosa-Huerty pozwoliły przeanalizować 1400 rzutów karnych wykonywanych w latach 1995-2000. Z jego pracy skorzystał Avram Grant, menedżer Chelsea, podczas serii jedenastek w finale Ligi Mistrzów. Zgadzało się wszystko, wiedział, jak strzelają piłkarze MU. Huerta nie uwzględnił jednak tego, że John Terry się poślizgnie, a Nicolas Anelka spali psychicznie.
54. Wyjście z szafy
Homoseksualizm to w piłce nożnej temat tabu. Oczywiście nieliczne coming outy w znaczący sposób nie wpłynęły na historię futbolu, niemniej zmieniły postrzeganie problemu. Bodaj pierwszym odważnym był Justin Fashanu – czarnoskóry reprezentant Anglii, którego dyskryminowanie skłoniło do popełnienia samobójstwa w wieku 37 lat. Potem co i raz ktoś wychodził z szafy, ale prawdziwa bomba wybuchła, gdy do homoseksualizmu przyznał się Thomas Hitzlsperger, reprezentant Niemiec.
53. W huku bomb
Szczęśliwie futbol opiera się na razie aktom terroryzmu, ale te są obecnie w nim coraz częstsze. Bomby w Paryżu i pod Stade de France, eksplozja przy autokarze Borussii Dortmund – atmosfera zagrożenia jest nieustanna. Doszło do sytuacji, że każda wielka impreza sportowa na świecie, zamiast być świętem, mobilizuje coraz większe siły bezpieczeństwa i przypomina przygotowania do wojny.
52. W imię siostry
Finał MŚ 2006. Na gola Zinedine’a Zidane’a w 7. minucie wkrótce odpowiedział Marco Materazzi. Francja na Stadionie Olimpijskim w Berlinie grała lepiej, Zizou maszerował po swój drugi tytuł. W dogrywce, w 110. minucie, nagle odwrócił się do idącego za nim Materazziego i potężnym ciosem z głowy w klatkę piersiową Włocha wykluczył się z dalszego udziału w finale. Francuzi przeszli do defensywy, przegrali na karne. Włoch sprowokował Francuza, obraził jego siostrę, w prostacki sposób pomógł Italii sięgnąć czwarty raz po złoto.
51. Pospieszny z Mediolanu
We Włoszech – szanowany, w Mediolanie dla fanów Interu – niemal święty. Nie należy o nim źle mówić, nie tylko dlatego, że już nie żyje. Giacinto Facchetti jako piłkarz odniósł w latach 60. morze sukcesów, ale przede wszystkim był wizjonerem, człowiekiem, który wyprzedził epokę. Będąc lewym obrońcą, dostawał swobodę, z której korzystał. Atakował non stop, pędząc wzdłuż bocznej linii. Grał jak skrzydłowy, tyle że potrafił jeszcze bronić. Robił to w czasach, gdy obrońcom raczej nie wolno było przekraczać linii środkowej boiska.
50. El Mago i Grande Inter
A ukierunkował go Helenio Herrera, może najwybitniejszy trener w historii dyscypliny, którą ukształtował i wywarł na niej piętno. Stworzył catenaccio – synonim włoskiej piłki. Stworzył potwora – ultradefensywny system odbierający rywalowi chęci do gry. – Nie stracimy bramki, to nie przegramy – mawiał El Mago. Argentyńczyk zbudował Inter Mediolan, który nie miał sobie równych w Europie. Nic dziwnego, że Angelo Moratti jako szef Interu płacił mu 50 tysięcy dolarów rocznie, czyniąc najlepiej wynagradzanym wówczas trenerem globu.
49. Pani Gaby
Dlaczego Niemcy nie byli mistrzami świata w 1982 i 1986 roku? Dlaczego nie zostali mistrzami Europy w 1984 i 1988 roku? Z prostego powodu – ich być może najlepszy piłkarz, o imieniu Bernd, w tym okresie konsekwentnie odmawiał gry w reprezentacji. A odmawiał, bo ciągle skłócony z otoczeniem, znajdował się pod złym wpływem żony. Gaby Schuster, starsza od męża, była szyją i głową tego związku, zajmowała się również profesjonalnie karierą Białego Anioła.
48. Diego po raz pierwszy
Diego Armando Maradona – największy piłkarz wszech czasów albo jeden z trzech największych. Mały Argentyńczyk na mundialu ’86 sam wyeliminował Anglię. To był cały ciąg zdarzeń. Zdobył bramkę ręką i nie przyznał się. A nie przyznał, bo to był mecz z Anglią, dla Argentyny, pozostającej w konflikcie zbrojnym z Brytyjczykami o Falklandy Malwiny, oznaczał coś więcej niż rywalizację na gruncie sportowym. Po ewidentnym fałszerstwie Diego musiał zrobić coś, by świat zapomniał. Przeprowadził więc rajd, minął sześciu rywali i kopnął do pustej bramki. Ostatecznie z Meksyku Argentyna wróciła z Pucharem Świata.
47. Diego po raz drugi
Choć niekoniecznie chronologicznie. Jego transfer z Boca Juniors do Barcelony wywołał sensację. To był rekord – 7,6 miliona dolarów. Po zaledwie dwóch latach El Pibe pobił kolejny rekord. Prezydent Napoli przywiózł ponad 10 milionów dolarów i zabrał Maradonę do Włoch. Podobno sporą część tej sumy wyłożyła Camorra, ale nikt w Neapolu się tym nie oburzał. Mafia nie mafia, ważne, że Maradona zmienił piłkarską mapę Włoch. Biedne południe utarło nosa bogatej północy. SSC Napoli dwa razy wygrało Serie A i zdobyło Puchar UEFA.
46. Diego po raz trzeci
Został legendą, ale nie przez wszystkich szanowaną. Dlaczego? Mundial w 1994 roku kończył w niesławie, przyłapany na dopingu. Po meczu z Nigerią pielęgniarka wzięła go za rękę i zaprowadziła uśmiechniętego na kontrolę. Znaleziono efedrynę. – Ucięli mi nogi – mówił El Diez. W ten sposób został zapamiętany – jako geniusz, ale i oszust. Osiem lat wcześniej był tylko geniuszem, nawet pomimo skłonności do siatkówki… Kiedy zmarł w listopadzie 2020 roku nikt już nie pamiętał o jego słabościach i nieczystych zagrywkach. Jego śmierć zabolała wszystkich, w Argentynie zapoczątkowała żałobę narodową.
Najnowsze wydanie tygodnika PN
Nr 52-53/2024
Najnowsze
Piłka nożna
Publicystyka
Zbigniew Mucha
105 wydarzeń, które zmieniły futbol. Wieczny Diego i rozszalały Zizou [MIEJSCA 60-46]
Przemysław Pawlak
Budujmy boiska! Strategia godna pochwały!
Leszek Orłowski
Ilu wychowanków trzeba wyprodukować, by można było uznać, że akademia pracuje właściwie? [FELIETON]
Roman Kołtoń