Co łączy transfer Neymara i interesy Kataru?

– Wykorzystanie przenosin Neymara jako narzędzia soft power może nie być widoczne czy odczuwalne w Europie – mówi dla „PN” profesor Chadwick. – Transfer miał na celu przedstawienie silnego komunikatu sąsiadom, z którymi Katar pozostaje w konflikcie. Przekaz miał głosić: mamy pieniądze, mamy wpływy, mamy ambicje, nie będziemy ustępować. Trudno jest ocenić realne korzyści takich działań czy stwierdzić, jak będą trwałe. Jednak większość świata latem mówiła o Katarze, a nie o Arabii Saudyjskiej czy Dubaju.

Niespodzianką jest, że PSG pobiło rekord tego lata, a nie że miało ambicję porwania się na przebicie kwoty zapłaconej za Paula Pogbę w wakacje ubiegłego roku. W perspektywie organizacji przez Katar mistrzostw świata w piłce nożnej w 2022 roku był to logiczny i wyczekiwany ruch. Można założyć, że w kilku następnych latach w wyścigu o transferowy rekordu wszech czasów Katarczycy będą ścigali się sami ze sobą albo rzuconą rękawicę podejmą napędzające finansowy krwiobieg Manchesteru City Zjednoczone Emiraty Arabskie do spółki z Chinami. Jak inaczej niż próbą wywrócenia obecnego ładu na rynku wytłumaczyć porwanie się przez PSG na wypożyczenie i zaakceptowanie szacowanej na 180 milionów euro klauzuli wykupu z AS Monaco Kyliana Mbappe? Start w wyścigu pięć lat przed pierwszym gwizdkiem mistrzostw zapowiada jeszcze silniejsze odkręcenie kurka z kasą na ostatniej prostej. Katarowi jako gospodarzowi nie brakuje problemów, które z czasem będą przybierały na sile. Wybór terminu turnieju na przełom listopada i grudnia trudno nazwać konsensusem wszystkich środowisk futbolowej rodziny, a na pewno takiego słowa nie użyliby przedstawiciele Europejskiego Stowarzyszenia Klubów. Świat usłyszał już o terminie: kafala system, oddającym warunki pracy (uznawane przez Unię Europejską za niewolnicze) robotników z Nepalu i Bangladeszu przy mających zachwycić świat klimatyzowanych superstadionach. Po nagłośnieniu sprawy wprowadzono zmiany w prawie, między innymi pozwalające imigrantom na trzymanie paszportu przy sobie czy uzyskanie zgody na wyjazd po zapowiedzi z trzydniowym wyprzedzeniem. Wcześniej było to niemożliwe. Im bliżej turnieju, tym padnie więcej niewygodnych pytań. Dobrze będzie wtedy dać opinii publicznej nowego Neymara i nowy powód do dyskusji.

Bicie rekordu przez PSG było zaskakujące z jeszcze jednego powodu. Nawet jeśli dziwacznie brzmiałoby to w kontekście Kataru – PKB wynoszące 124 tysiące USD na mieszkańca jest najwyższe na świecie, kraj posiada wyceniane na 180 bilionów dolarów złoża paliw – sytuacja ekonomiczna w tym państwie w ostatnim czasie jest uznawana za najgorszą od lat. Utrzymujące się od długich miesięcy na niskim poziomie ceny ropy naftowej miały przełożyć się na ograniczenie budżetu promocyjnego mistrzostw i podobno dały początek myśleniu o wprowadzeniu w księstwie systemu podatkowego.

– PSG oraz Neymar rozpoczęli ważną i wysoko opłacalną współpracę. To idealna kombinacja. Piłkarz otrzymał rekordowy kontrakt i otwierający nowe możliwości niepodważalny status gwiazdy, klub – postać, na której popularności można wiele zarobić – Chadwick wskazuje finansowe korzyści dla francuskiego klubu, a zapytany o perspektywy dla całego rynku transferowego tłumaczy: – Nie spodziewałem się, że rekord przetrwa tylko rok. Brałem pod uwagę dwa kluczowe czynniki: cenę zapłaconą za Pogbę i ograniczenia finansowe dotyczące zagranicznych piłkarzy nałożone na chińskie kluby przez rząd. Transfer Neymara był za drogi i doszedł do skutku zbyt szybko. Wiele klubów, adaptując się do nowej sytuacji na rynku piłkarskich finansów, dopiero zaczęło pracować nad strukturą budżetów, szukać nowych źródeł przychodów i bardziej kontrolować koszty. Letnie okno transferowe silnie podważyło chęci pracy nad bezpieczną polityką finansową. Nagły, tak wysoki wzrost sum transferowych spowodował na rynku silną presję inflacyjną. Ceny szybko poszybowały w górę. Dopiero za kilka lat dowiemy się, czy PSG naruszyło warunki finansowego fair play, już wiele osób sugeruje, że klub nie będzie miał jakichkolwiek kłopotów. To zasadnicza kwestia: w dobie masowych inwestycji w europejski futbol, szczególnie kapitału z Azji, trzeba zadać sobie pytanie: czy przepisy wystarczająco chronią rynek i nadal spełniają swoją rolę?